រយៈពេល៣ខែចុងក្រោយនេះ មានការលេចឡើងនូវជម្ងឺថ្មីដ៏កាចសាហាវមួយ ដែលពុំធ្លាប់មាននៅកម្ពុជា បានសម្លាប់កុមារកម្ពុជាយ៉ាងហោចណាស់៦៤នាក់ហើយ។ ថ្មីៗនេះ មានការឲ្យដឹងថា ជម្ងឺនេះគឺបណ្តាលមកពីមេរោគម្យ៉ាង គឺអង់តេរ៉ូវីរុស៧១ ឬវីរុសអ៊ីវី៧១ (Enterovirus-71 ឬ EV71) ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាបទសម្ភាសន៍រវាងគេហទំព័រសុខភាពកម្ពុជាជាមួយលោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ៖
1 . តើជម្ងឺអាថ៌កំបាំងដែលកំពុងសម្លាប់កុមារកម្ពុជានេះរាលដាលនៅកម្ពុជាតាំងពីពេលណាមក?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ មិនទាន់មានតួលេខច្បាស់លាស់ថា រីករាលដាលតាំងពីពេលណានៅប្រទេសកម្ពុជានោះទេ ពោលគឺពុំធ្លាប់មាននោះទេប៉ុន្តែមានទម្រង់ធ្ងន់ធ្ងរនៃជម្ងឺអ៊ីវី៧១នេះ ចូលសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យតាំងពីខែមេសាឆ្នាំ២០១២មកម្លេះ ដែលរហូតមកដល់ពេលនេះ ធ្វើឲ្យកុមារចូលសម្រាកមន្ទីរពេទ្យចំនួន៧៤ករណី និងកុមារស្លាប់ជាង៦០នាក់ហើយ។ ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា ជម្ងឺវីរុសអ៊ី៧១នេះ អាចមានទម្រង់សា្រល ដែលមិនតម្រូវឲ្យកុមារជាអ្នកជម្ងឺសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យឡើយ គឺអាចជាវិញដោយខ្លួនឯងនៅឯផ្ទះ។
2 . តើអ្វីទៅជាមេរោគវីរុសអង់តេរ៉ូវីរុស៧១ ឬវីរុសអ៊ីវី៧១?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ វីរុសអ៊ីវី៧១ គឺជាវីរុសមួយនៃក្រុមវីរុសអង់តេរ៉ូវីរុស ដែលស្ថិតនៅក្នុងគ្រួសារវីរុស ពីកនណាវីរុស (Piconavirus)។ គ្រួសារពីកនណាវីរុស មានចំនួន៩ក្រុម ដែល៦ក្រុមជាប្រភេទមេរោគកើតលើមនុស្ស។ អង់តេរ៉ូវីរុស គឺជាក្រុមមួយដែលមាន៦៤សេរ៉ូទីប ឬអនុក្រុម ហើយ៣អនុក្រម គឺជាប្រភេទមេរោគគ្រុនស្វិតដៃជើង។ វីរុសអ៊ីវី៧១ គឺជាអនុក្រុម ឬសេរ៉ូទីប៤ នៃក្រុមអង់តេរ៉ូវីរុស ដែលស្រដៀងគ្នាទៅនឹងរោគគ្រុនស្វិតដៃជើង ប៉ុន្តែមិនមែនជាអនុក្រុមនៃមេរោគគ្រុនស្វិតដៃជើងនោះទេ។
3 . តើជម្ងឺនេះ មានតាំងពីពេលណាមកនៅលើពិភពលោកយើងនេះ?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ ទោះបីជាជម្ងឺវីរុសអ៊ីវី៧១នោះ ទើបតែរាលដាលនៅប្រទេសកម្ពុជាត្រឹមខែមេសា ឆ្នាំ២០១២នេះក្តី ប៉ុន្តែជម្ងឺនេះ បានរាលដាលជាយូរណាស់មកហើយនៅលើពិភពលោក។ ជម្ងឺស្រដៀងគ្នានេះ ដែលកាលនោះគេឲ្យឈ្មោះថា ជម្ងឺឆ្លងតាមដៃជើង និងមាត់ បានកើតលើកដំបូងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក រដ្ឋកាលីហ្វនី នៅឆ្នាំ១៩៦៩។ នៅប្រទេសអូស្រ្តាលី រាលដាលនៅតំបន់ផើតនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩។ ក្រោយមកឃើញមានរីករាលដាលខ្លាំងនៅខេត្តមួយចំនួននៃប្រទេសចិន ដែលបានសម្លាប់មនុស្សរាប់រយនាក់នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ និងឆ្នាំ២០០៩ ។ ព្រមទាំងថ្មីៗនេះ មានរាលដាលនៅតំបន់អាស៊ី ដូចជាវៀតណាម ថៃ និងកម្ពុជា។
4 . តើជម្ងឺវីរុសអ៊ីវី៧១នេះ ច្រើនតែកើតលើអ្នកណាទៅ?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ តាមពិត ជម្ងឺនេះ កើតលើមនុស្សស្ទើរតែគ្រប់វ័យគ្រប់រូបទាំងអស់។ ប៉ុន្តែតាមប្រវត្តិនៃការកកើតឡើង និងទទួលរងនូវសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ភាគច្រើនគឺកើតលើកុមារ និងមនុស្សវ័យជំទង់។ ប្រហែលជាដោយពួកគេនៅក្មេង នៅមានប្រព័ន្ធការពារទប់ទល់នឹងវីរុសទាំងនេះមិនទាន់ខ្លាំងក្លា។ ជារួមជម្ងឺវីរុសអ៊ីវី៧១នេះ ច្រើនតែកើតលើកុមារដែលមានអាយុតិចជាង១១ឆ្នាំ។
5 . តើអ្នកឆ្លងវីរុសអ៊ីវី៧១ មានរោគសញ្ញា ឬអាការៈជម្ងឺដូចម្តេចខ្លះទៅ?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ មនុស្សដែលឆ្លងវីរុសអ៊ីវី៧១នេះ ភាគច្រើនមិនមានរោគសញ្ញា ឬធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។ អ្នកដែលធ្លាក់ខ្លួនឈឺដោយវីរុសអ៊ីវី៧១ គឺចាប់ផ្តើមក្តៅខ្លួន ដំបៅមាត់ និងកន្ទួលស្បែកប្រអប់ដៃ ប្រអប់ជើង និងកំប៉ះគូថ។
- ដំបៅមាត់ ៖ មានលក្ខណៈដំបៅស៊ីខូងរីករាលដាលយ៉ាងឆាប់រហ័សទៅលើគឺបបូរមាត់ អណ្តាត ក្រអូមមាត់ និងអញ្ចាញធ្មេញ។
- កន្ទួលស្បែក ៖ មានជាដំបៅក្រហូងរីករាលដាលនៅបាត់ដៃ ម្រាមដៃ និងបាតជើង ដែលអាចបាត់ទៅវិញនៅរវាងពី៧ទៅ១០ថ្ងៃ និងនៅលើកំប៉ះគូថ មានទម្រង់ជាកន្ទួលកំប៉ិកកំពក។
- រោគសញ្ញាផ្សេងទៀត ៖ ក្រៅពីរោគសញ្ញាខាងលើ នៅមានរោគសញ្ញាបន្ទាប់បន្សំផ្សេងទៀត ដូចជាឡេះឡាស់ ឈឺបំពង់ក ក្អួតឬរាគ។ ជម្ងឺនេះមានអាការៈមិនសូវធ្ងន់ធ្ងរ ហើយអាចបាត់ទៅវិញដោយងាយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលប្រឈម គឺផលប៉ះពាល់ដែលកើតមានឡើង មានលក្ខណៈស្រដៀងទៅនឹងជម្ងឺធ្ងន់ៗមួយចំនួន ដូចជាជម្ងឺរលាកស្រោមខួរក្បាល រលាកស្រោមខួរឆ្អឹងខ្នង ស្ពឹកស្រពន់ដៃជើង ហើយហូរឈាមក្នុងសួតនិងរលាកសាច់បេះដូង។ អ្នកជម្ងឺបង្ករដោយវីរុសអ៊ីវី៧១ ដែលធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះស្លាប់ភាគច្រើន គឺដោយសារហើមសួត ឬហូរឈាមក្នុងសួត។
6 . តើមេរោគវីរុសអ៊ីវី៧១ ឆ្លងកាត់តាមរបៀបណាខ្លះ?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ មេរោគវីរុសអ៊ីវី៧១ ឆ្លងដោយសារការប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ជាមួយទឹកសម្បោរ និងទឹកមាត់របស់អ្នកជម្ងឺ ទឹកពងបែកឬដំបៅស្បែករបស់អ្នកជម្ងឺ ឬលាមករបស់អ្នកជម្ងឺ។ ការបង្ករោគមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរនៅសប្តាហ៍ដំបូងនៃការបង្ករោគចំនួនពី៣ទៅ៥ថ្ងៃ ហើយមេរោគជ្រុះធ្លាក់ទៅបាត់វិញ ទៅតាមលាមកនៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍បន្ទាប់។ ការឆ្លង និងរីករាលដាលអាចប្រាស្រ័យទៅតាមប្រទេស និងសីតុណ្ហភាព។ ភាគច្រើនឆ្លងនៅពេលមានអាកាសធាតុត្រជាក់ ប៉ុន្តែនៅតំបន់ត្រូពិក ដូចជាប្រទេសកម្ពុជា អាចមានគ្រប់រដូវកាល។
7 . តើអ្នកជម្ងឺឆ្លងវីរុសអ៊ីវី៧១ស្លាប់ដោយសារអ្វី?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ ជាធម្មតា អ្នកជម្ងឺដែលបង្ករោគដោយវីរុសអ៊ីវី៧១មិនបណ្តាលឲ្យស្លាប់នោះទេ។ ប៉ុន្តែករណីដែលកើតមានដោយបង្កផលប៉ះពាល់ទៅជារោគសញ្ញាប្រព័ន្ធប្រសាទធ្ងន់ធ្ងរ គឺអាចបណ្តាលឲ្យស្លាប់។ ករណីដែលប៉ះពាល់ទៅលើប្រព័ន្ធដង្ហើម ដូចជាហើមសួត និងហូរឈាមនៅក្នុងសួត (ដែលបណ្តាលឲ្យឈឺទ្រូង) គឺជាកត្តាគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតផងដែរ។
8 . តើធ្វើដូចម្តេច ទើបដឹងថាមានមរោគវីរុសអ៊ីវី៧១នៅក្នុងខ្លួន?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ ករណីដែលបង្កដោយមេរោគវីរុសអ៊ីវី៧១ ដែលគ្មានផលវិបាកគឺមិនតម្រូវឲ្យធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យតាមរយៈកាវិភាគនៅមន្ទីរពិសោធន៍អ្វីទាំងអស់។ ពេលគ្រួពេទ្យធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ដោយការវិភាគនៅមន្ទីរពិសោធន៍ គឺជាករណីមានផលវិបាកជាមួយវិធីបូម ឬកៀរទឹកមាត់ ឬបំពង់ក និងស្រង់លាមកយកទៅវិភាគបណ្តុះរកមេរោគវីរុស ព្រមទាំងអាចបូមខួរឆ្អឹងខ្នង ច្រឹប ឬសម្រង់ដំបៅនៅលើស្បែក។ អាចមានវិធីទំនើបជាច្រើនទៀត ក្នុងការបណ្តុះនិងវិភាគដើម្បីឲ្យដឹងអំពីមេរោគវីរុសអ៊ីវី៧១ផងដែរ។
9 . តើមានវិធីព្យាបាលជម្ងឺដែលបង្កដោយវីរុសអ៊ីវី៧១ដែរឬទេ?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ សព្វថ្ងៃនេះ មិនទាន់មានថ្នាំ ឬឱសថសម្រាប់សម្លាប់វីរុសអ៊ីវី៧១នេះនៅឡើយទេ។ ការព្យាបាល គឺផ្តោតទៅលើការទប់ស្កាត់ផលប៉ះពាល់ ឬផលវិបាកនៃមេរោគវីរុសអ៊ីវី៧១។ ការព្យាបាលដោយចាក់ប្រព័ន្ធការពារអ៊ីមុយណូក្លូប៊ុយលីន អាចប្រើក្នុងករណីសង្ស័យថា អ្នកជម្ងឺស្ថិតក្នុងស្ថានភាពគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត ឬករណីអ្នកជម្ងឺខ្សោយប្រព័ន្ធការពារខ្លាំងក្លា។
10 . ចុះមានវិធីបង្ការវីរុសអ៊ីវី៧១ដែរឬទេ?
វេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ ៖ ដោយសង្ស័យថា ជាទូទៅវីរុសអ៊ីវី៧១ ឆ្លងតាមរយៈផ្លូវដង្ហើម ហើយបង្កើនអត្រាឆ្លងហើយកត្តាគ្មានអនាម័យ និងការរស់នៅតំបន់ប្រជាជនច្រើនជ្រុល វិធីបង្ការសំខាន់បំផុត គឺធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវជីវភាពរស់នៅ ការធ្វើអនាម័យ និងល័ក្ខខ័ណ្ឌនៃជីវិត។ ជារួមមានវិធានការមួយចំនួនអាចទប់ស្កាត់មេរោគវីរុសអ៊ីវី៧១បានផងដែរដូចជា៖
- លាងដៃ ឬលាងជាប្រចាំ ជាពិសេសនៅក្រោយពេលប៉ះពាល់អ្វីមួយ ឬមុនកាន់អ្វីមួយ
- លាងសម្អាត សម្ភារៈប្រើប្រាស់ដោយទឹកសាវ៉ែល ដែលជាល្បាយ២០មីលីលីត្រក្នុងទឹក១លីត្រ
- បោកលាងសម្លៀកបំពាក់ ដែលប្រឡាក់ប្រឡូស ឬទឹកឲ្យស្អាតជាប្រចាំ ។
- ករណីរាលដាលខ្លាំងជាសារធារណៈ អាចតម្រូវឲ្យបិទសាលារៀន និងកន្លែងមើលថែទាំក្មេងមួយរយៈពេលរាតត្បាត។
អត្ថបទដោយ ៖ សៀង វិរៈ
ចេញផ្សាយ ៖ ថ្ងៃទី០៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២
Leave a Reply