បើលោកអ្នកពិសាបារីមួយដើម លោកអ្នកនឹងខាតអាយុអស់ដប់មួយនាទីកន្លះនេះជាការព្រមានមួយដែលអង្គការសុខ ភាពពិភពលោកកំណត់ឱ្យធ្វើការផ្សព្វផ្សាយ។ ទោះបីជាសព្វថ្ងៃចំនួននៃអ្នកពិសាបារីជាបុរសភេទមានការថយចុះតែគេសង្កេតឃើញ ថាចំនួនស្ដ្រីជក់បារីបែរជាមានការកើនឡើងវិញនៅលើពិភពលោក។ ទោះបីជាប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនមានការនិយមពិសាបារី ក៏យុទ្ធ នាការទប់ស្កាត់ការពិសាបារី ឬថ្នាំជក់ត្រូវបានពិភពលោកយកចិត្ដទុកដាក់ជាពិសេសទៅលើសុខភាពរបស់អ្នកជក់ និងអ្នកដែលរស់ នៅជាមួយនឹងផ្សែងបារី។ ផ្សែងបារីដែលមាននៅក្នុងបរិយាកាស គឺជាប្រភពនៃខ្យល់កខ្វក់។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត មុំ គង់ ជាប្រធានកម្មវិធីសហគមន៍កម្ពុជាគ្មានផ្សែងបារីនៃអង្គការអាដ្រាកម្ពុជាបានណែនាំពីវិធីដើម្បីទប់ ទល់ការញៀនបារី និងផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពដែលបណ្ដាលមកពីផ្សែងបារី។
បារី ជាអ្វី?
បារីជាផលិតផលថ្នាំជក់។ អ្នកណាក៏បានដឹងអំពីបារីព្រោះបារីត្រូវបានក្រុមហ៊ុនថ្នាំជក់ដែលភាគច្រើនដែលជាក្រុមហ៊ុនអន្ដរ ជាតិ ឬឆ្លងទ្វីប បានធ្វើការផ្សព្វផ្សាយពីសារសំខាន់ក៏ដូចជាភាពអស្ចារ្យរបស់បារីនៅជុំវិញពិភពលោក។ បារីត្រូវបានផ្សំឡើងពីវត្ថុធាតុ ដើមធម្មជាតិ(ស្លឹកថ្នាំជក់) បន្ទាប់ពីសម្ងួតហើយត្រូវបានយកមកធ្វើការវេចខ្ចប់ទៅតាមរូបរាងដែលបានរចនាឡើងដោយក្រុមហ៊ុន ថ្នាំជក់នីមួយៗ។
មូលហេតុបុរសចូលចិត្ដពិសាបារី
តាមការសាកសួរទៅកាន់បុរសដែលនិយមចូលចិត្ដពិសាបារី ភាគច្រើនពួកគាត់បានបកស្រាយថាគាត់មានការពេញចិត្ដតាំង ពីជក់ដើមទីមួយមកម្ល៉េះ ដោយមិនមានមូលហេតុអ្វីច្បាស់លាស់ឡើយ។ ដោយសារការចង់ដឹងនិងចង់បង្ហាញពីភាពក្លាហាន ឬភាព ជាមនុស្សធំ បានធ្វើឱ្យយុវជនជំនាន់ថ្មីឈានចាប់ផ្ដើមសាកល្បងជក់បារីកាន់តែច្រើនឡើង។ ចាប់ផ្ដើមពីការរៀនជក់ដើមដំបូង សារធាតុនីកូទីនដែលមាននៅក្នុងថ្នាំជក់បានធ្វើឱ្យអ្នកជក់បារីបានឈានដល់កម្រិតញៀនដោយមិនដឹងខ្លួនបាត់ទៅហើយ។ ដោយសារការ ឃោសនាតាមរយៈបណ្ដាញសារព័ត៌មានពីភាពសំខាន់របស់ថ្នាំជក់បានធ្វើឱ្យអ្នកទស្សនាដែលមិនធ្លាប់សាកល្បង មានកូនចិត្ដចង់សាក ល្បង ហើយអ្នកដែលជក់រាល់ថ្ងៃនៅតែបន្ដការជក់តទៅទៀត។ មូលហេតុភាគច្រើនបណ្ដាលមកពីការឃោសនា ឬផ្សាយពាណិជ្ជកម្មដែលមានឥទ្ធិពលច្រើននៅក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកទស្សនាឱ្យមានចិត្ដសាកល្បង។ នៅមានមូលហេតុបន្ទាប់បន្សំមួយចំនួនទៀត ដូចជាការទម្លាប់ជក់នៅពេលមានបញ្ហាអផ្សុក មានអារម្មណ៍ស្មុគស្មាញ មានមិត្ដភក្ដិបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យជក់ មានការបង្ខំ មានការអូសទាញឬការយល់ថាបារីអាចជួយដល់ការគិត ឬអ្នកដែលស្រូបផ្សែងបារីយូរជាដើម នាំឱ្យអ្នកពិសាបារីមានការកើនឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
តាមការអង្កេតនៅឆ្នាំ១៩៩៩របស់អង្គការលីដេខ្មែរ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដូចជាប៉ូលីស ទាហានជាដើមមានចំនួនច្រើន ជាងគេរហូតដល់ជាង៧០%ដែលជក់បារី។ អ្នកធាក់ស៊ីក្លូ អ្នករត់តាក់ស៊ី កម្មករ កសិករ អ្នកគ្មានជំនាញសិស្ស និងនិសិ្សត ជាអ្នកជក់ បន្ទាប់បន្សំ។ ដើមឡើយអ្នកជក់មានអាយុចាប់ពី២០ឆ្នាំឡើងទៅព្រោះជាវ័យដែលពួកគាត់អាចរកចំណូលបាន តែបច្ចុប្បន្នអ្នកជក់ មានចាប់ពីសិស្សសាលាអាយុចាប់ពី១៤ឆ្នាំក៏ឃើញមានជក់បារីដែរ។ អ្នកជក់ច្រើនបំផុតមានអាយុចាប់ពី៣៥ទៅ៥៥ឆ្នាំ ដែលមួយថ្ងៃ អាចឈានរហូតដល់៣កញ្ចប់។
ផលប៉ះពាល់នៃការពិសាបារី
បារីប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់អ្នកជក់ និងអ្នកដែលរស់នៅជុំវិញ។ អ្នកដែលងាយរងគ្រោះជាងគេគឺកុមារក្រោមអាយុ១៣ឆ្នាំ ព្រោះ៨០%នៃពួកគេរស់នៅជាមួយនឹងអ្នកជក់បារី។ ផ្សែងបារីមានផ្ទុកទៅដោយសារធាតុគីមីជាង៤០០០ប្រភេទរួមមានបង់សែន នី កូទីន បង់សូពីរ៉ែន អាម៉ូញាក់ កាបូនម៉ូណូអុកស៊ីត អ៊ីដ្រូសែនស្យានីតជាដើម។ សារធាតុខ្លះត្រូវបានចាត់ទុកថាបណ្ដាលឱ្យរលាក ហើយ សារធាតុខ្លះទៀតជាសារធាតុបង្កជម្ងឺមហារីក។
- អ្នកពិសាបារី ៖ ផ្សែងបារីមានឥទ្ធិពលធ្វើឱ្យអ្នកជក់បារីមានស្បែកស្ងួត បបូរមាត់ឡើងខ្មៅ ឆាប់ចាស់ស្បែកជ្រីវជ្រួញ មានធុំក្លិនឈ្ងៀមជាប់ខ្លួន រលាកសួត មហារីកសួតជាដើម។
- អ្នកដែលរស់នៅជុំវិញ(អ្នកស្រូបផ្សែងបារី) ៖ ការបន្ថែមនូវក្លិនឈ្ងុយនិងរសជាតិទៅលើថ្នាំជក់ដើម្បីផ្គាប់ចិត្ដអ្នកនិយម ពិសាបារី បានប្រែក្លាយបារីទៅជាសារធាតុពុលនៅពេលដែលដុតបញ្ឆេះ។ អ្នកដែលស្រូបផ្សែងពីគេអាចបណ្ដាលឱ្យមានផលប៉ះពាល់ ភ្លាមៗ ដូចជាហៀរទឹកភ្នែក ឈឺក្បាល ក្អក ឈឺបំពង់ក វិលមុខ រកកលចង់ក្អួតជាដើម។ អ្នកមានជម្ងឺហឺត(មនុស្សពេញវ័យ) ពេល ស្រូបផ្សែងបារី មុខងាររបស់សួតមានការប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង។ ឪពុកម្ដាយដែលជក់បារីអាចបណ្ដាលឱ្យកុមារកើតហឺត ប្រឈមមុខទៅ នឹងការកើតជម្ងឺផ្លូវដង្ហើមរហូតដល់៧២%។ អ្នកមិនជក់បារីតែបានស្រូបផ្សែងបារីក៏អាចប្រឈមមុខនឹងជម្ងឺគាំងបេះដូង និងមហារីក សួតរហូតដល់ទៅ២៥%។ ចំពោះស្ដ្រីមានផ្ទៃពោះដែលស្រូបផ្សែងបារីអាចបណ្ដាលឱ្យទារកមិនគ្រប់គីឡូនៅពេលកើត។
- បរិស្ថាន ៖ ការសម្ងួតថ្នាំជក់១តោនត្រូវការអុសជាង៤ម៉ែត្រគូប ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានព្រៃឈើករណីមិនមាន ការគ្រប់គ្រងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ។ ផ្សែងបារីជាប្រភពចម្បងនៃខ្យល់កខ្វក់។
- សេដ្ឋកិច្ច ៖ បារីមានផលប៉ះពាល់ទៅលើសេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ។ ជាក់ស្ដែងតាមតួលេខនៃការស្ទាបស្ទង់សេដ្ឋ កិច្ចនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩របស់អង្គការក្នុងស្រុកមួយ ថវិកាជាង៦៩៤៤៤៨៩៣ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបានចំណាយសម្រាប់ថ្នាំជក់ក្នុង មួយឆ្នាំដែលថវិកាទាំងនេះគួរតែចំណាយទៅលើអ្វីដែលមានប្រយោជន៍ច្រើនជាងអាហារផ្សែងនេះ។
វិធីព្យាបាលការញៀនបារី
ទោះបីជាការព្យាបាលផ្ដាច់បារីអាចមានវិធី តែវាទាមទារឱ្យមានការតាំងចិត្ដខ្ពស់និងការស្ម្រ័គចិត្ដរបស់អ្នកដែលញៀន បារី។ ពេលដែលគាត់មិនបានជក់វាអាចធ្វើទុក្ខដល់អ្នកជក់ជារោគសញ្ញាញៀន ដូចជាធ្វើទុក្ខរសាប់រសល់ជូរមាត់ជាដើម។ អាការនេះ អាចកើតឡើងត្រឹមតែ៣ទៅ៥ថ្ងៃដំបូងដែលគាត់បានព្យាយាមផ្ដាច់បារី ហើយថយចុះមួយថ្ងៃបន្ដិចៗ។ ភាគច្រើនធ្វើទុក្ខត្រឹមតែ៣ទៅ ៥នាទីប៉ុណ្ណោះ(មានចំណង់ខ្លាំង) និងមួយម៉ោងអាចមានចំណង់ម្ដង។
ការផ្ដាច់បារីមានវីធី៦យ៉ាង។ សូមចងចាំថា ជាធម្មតាចំណង់នៃការពិសាបារីមានត្រឹមតែ៣ទៅ៥នាទីហើយមួយម៉ោងម្ដង និងត្រឹមតែ៥ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
១. វិធីទីមួយ ៖ គឺប្រកាសប្រាប់អ្នកដទៃថាលោកអ្នកនឹងមិនពិសាបារីទៀតឡើយ។ វិធីនេះនឹងដាស់តឿនលោកអ្នកជានិច្ច ថាលោកអ្នកត្រូវតែតាំងចិត្ដធ្វើឱ្យបានដើម្បីកុំឱ្យលក់មុខ ខ្មាសគេ ឬបាក់មុខ។
២. វិធីទីពីរ ៖ គឺពិសាទឹកជំនួសចំណង់ពិសាបារី។ លោកអ្នកអាចក្រេបទឹកម្ដងបន្ដិចៗនៅពេលដែលលោកអ្នកមានចំណង់ពិ សាបារី ដើម្បីបន្លប់ចិត្ដ និងអាចជួយឱ្យជាតិនីកូទីនចេញពីរាងកាយបាន។
៣. វិធីទីបី ៖ គឺការដកដង្ហើមវែងៗ។ លោកអ្នកអាចធ្វើបានដោយខ្លួនឯងដោយមិនចាំបាច់ក្រិតថាដកដង្ហើមប៉ុន្មានដង ឬប៉ុន្មាននាទីទេ សន្មត់ត្រឹមតែអាចបន្លប់ពេលមានចំណង់ចង់ពិសាបារី៣ទៅ៥នាទីបាន ជាការស្រេច។ ចលនានេះអាចជួយឱ្យសួតបញ្ចេ ញឧស្ម័នកាបូនិចចេញមកក្រៅ។
៤. វិធីទីបួន ៖ គឺធ្វើកិច្ចការផ្សេងៗដើម្បីបន្លប់ ដូចជាការលេងកីឡា ឬកិច្ចការផ្ទះផ្សេងៗ។
៥. វិធីទីប្រាំ ៖ គឺការពន្យារពេលនៅកំឡុងពេលដែលចំណង់កើនឡើងខ្លាំង។ វិធីនេះអាចជ្រើសរើសការនិយាយលេងជា មួយមិត្ដភក្ដិជាដើម។
៦. វិធីទីប្រាំមួយ ៖ គឺការពឹងពាក់ទៅលើព្រះ។ សម្រាប់អ្នកដែលមានជំនឿ ការនឹកដល់វត្ថុស័ក្ដិសិទ្ធមានព្រះពុទ្ធរូបជាដើម អាចជួយបន្ទន់ចិត្ដ និងនាំឱ្យស្ងប់អារម្មណ៍។
វិធីទាំងនេះមិនមែនចាំបាច់ទាល់តែអនុវត្ដទាំងអស់ ទើបអាចផ្ដាច់បាននោះទេ លោកអ្នកអាចជ្រើសរើសវីធីណាមួយឬ លើសពីមួយ។ វីធីទាំងនេះមានប្រសិទ្ធភាព និងត្រូវបានក្រសួងសុខាភិបាលអនុវត្ដនៅតាមមណ្ឌលសុខភាពវត្ដអារាមមួយចំនួន និង អង្គការអាដ្រាកម្ពុជា។ អ្នកដែលចង់ផ្ដាច់បារីដោយសុច្ឆន្ទៈពិតប្រាកដបានទទួលយកការផ្ដាច់បានជាង៦ពាន់នាក់ហើយ។ ការព្យាបាល ចំណាយពេលត្រឹមតែ៥ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ តែអាចមានអ្នកខ្លះត្រឡប់ទៅពិសាបារីវិញដែលត្រូវទទួលការផ្ដាច់ជាលើកទីពីរ ឬទីបី។
ដំបូន្មានអ្នកជំនាញ
បើលោកអ្នកស្រឡាញ់សម្ជស្ស ភាពសង្ហា រក្សាភាពវ័យឆ្លាត ស្រឡាញ់ជីរិត ស្រឡាញ់គ្រួសារ ឬស្រឡាញ់ខ្លួនឯង សូមកុំពិសារ។ បើលោកអ្នកជក់ ឬញៀនហើយ ជាការល្អបំផុតសូមជ្រើសរើសយកការឈប់ជក់បារី។ បើមិនអាចបញ្ឈប់ដោយខ្លួនឯងបាន សូមប្រញាប់រកជំនួយពីអ្នកជំនាញនៅតាមមណ្ឌលសុខភាព។ សូមមកទទួលយកនូវសេវានៃការផ្តាច់បារីថ្ងៃនេះតែម្តង កុំរង់ចាំយូរ ព្រោះបើលោកអ្នកពិសាបារីមួយដើម លោកអ្នកត្រូវខាតអាយុអស់ដប់នាទីកន្លះ ។ បើជក់ច្រើនខាតអាយុកាន់តែច្រើន ។
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ០១៦ ខែឩសភា ឆ្នាំ២០០៧
Leave a Reply