ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅថ្ងៃ១៤-១៥កើត និងថ្ងៃ១រោច ខែកត្ដិក កម្ពុជាយើងតែងតែមានការរៀបចំឱ្យមានពិធីបុណ្យជាតិមួយ គឺពិធីបុណ្យអុំទូក អកអំបុក សំពះព្រះខែ។ ពិធីបុណ្យអុំទូក ជាពិធីដែលប្រារឰឡើងដើម្បីរំលឹកដល់បុព្វបុរសខ្មែរជំនាន់ដើមដែល ទទួលជ័យជំនះលើកងទ័ពចាមក្នុងយុទ្ធសាស្ដ្រសង្គ្រាមជើងទឹក។
ចង់ដឹងថាប្រវត្ដិអុំទូកយ៉ាងណា ការប្រកួតមានលក្ខណៈយ៉ាងម៉េច សូមតាមដានការបកស្រាយបំភ្លឺពីសំណាក់ឯកឧត្ដម ប៊ូ ជុំ សេរី អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ តាមរយៈទស្សនាវដ្ដី សុខភាពយើង។
ប្រវត្ដិកីឡាប្រណាំងទូក
ប្រវត្ដិសាស្ដ្របានបញ្ជាក់ច្បាស់ថានៅថ្ងៃទី១៤-១៥កើត និងថ្ងៃ១រោច ខែកត្ដិក ពិធីបុណ្យអុំទូក អកអំបុក បណ្ដែតប្រទីប ជាពិធីបុណ្យប្រពៃណីជាតិដ៏ធំសម្បើម។ ពិធីនេះមានកំណើតតាំងពីបុរាណកាលមក ហើយបានចែងទុកក្នុងឯកសារជាតិ និងអន្ដរជាតិ ឬតាមសិលាចារឹកនៃប្រាសាទជាដើម។ ពិធីបុណ្យនេះរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងសង្គមខ្មែរនាសម័យអង្គរក្នុងរាជព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ សតវត្សទី១២ និងសម័យលង្វែក នាព.ស២០៧១ គ.ស.១៥២៨។ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ស្ដេចចេញធ្វើសង្គ្រាមជើងទឹក បង្ក្រាបជាតិបរទេសចាមដោយកងទ័ពប្រើទូកធ្វើចម្បាំងដើម្បីរំដោះក្រុងកម្ពុជាឱ្យរួចផុតពីកណ្ដាប់ដៃខ្មាំងសត្រូវ។ គ.ស១១៧៧ ដល់១១៨១ រឿង ចម្បាំងទាំងនេះត្រូវបានបុព្វបុរសខ្មែរឆ្លាក់ទុកលើជញ្ជាំងប្រាសាទបាយ័ន និងប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ ដែលមានរូបព្រះឆាយាលក្ខណ៍ព្រះ បាទជ័យវរ្ម័នទី៧ទ្រង់ឈរលើនាវាចម្បាំង ទ្រង់កាន់ធ្នូរ ដំបង ដែលមានកងទ័ពយ៉ាងច្រើនមហិមា។ នៅសម័យលង្វែក ព្រះអង្គច័ន្ទទី១ ទ្រង់តាំងពញាតាតងារជាសិទ្ធិភូបាលជាស្ដេចនៅកម្ពុជាក្រោម ស្រុកបាសាក់ឱ្យរៀបចំកងទ័ពជើងទឹកចែកចេញជាបីក្រុម។ ក្រុមទី១ ជាទ័ពស្រួច ហាត់ច្បាំងដោយទូកង។ ក្រុមទី២ ជាទ័ពជំនួយហាត់ច្បាំងដោយទូកចែវពីរជួរ និងក្រុមទី៣ ទ័ពបាសាក់ ជាទូកធំមាន ដំបូលមួយកាត់ មានក្ដោងដូចទូកប៉ុកចាយ តែរាងស្ដួចវែងសម្រាប់ផ្ទុកស្បៀងកងទ័ព។ (ដកស្រង់ពីកំណែវិញ្ញាសាវប្បធម៌ទូទៅ ដោយលោក បេង ហេង និងញឹម បាក់ងន ឆ្នាំ១៩៩៤)
ប្រភេទទូកប្រណាំង និងចំណុះទូក
កាលដើមឡើយប្រណាំងទូកដែលធ្លាប់ចូលរួមប្រកួតមានតែបីប្រភេទប៉ុណ្ណោះ គឺទូកប៉ុកចាយ ទូកអុំ និងទូកចែវ។ ហើយ ទូកទាំងបីប្រភេទនេះមានទូកបុរស និងទូកនារីផ្សេងៗគ្នា។ ប៉ុន្ដែក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គណៈកម្មាការរៀបចំបុណ្យជាតិបានអនុញ្ញាតឱ្យមានទូកបរទេសចូលរួមក្នុងការប្រណាំងជាលក្ខណៈប្រពៃណីដែរ។ ឯចំណុះកីឡាករក្នុងទូកនីមួយៗក៏មានលក្ខណៈខុសគ្នាទៅ តាមប្រភេទទូកដែរ គឺទូកខ្លីមានចំនួនពី២០ទៅ៣០នាក់ និងទូកវែងមានចំនួនពី៤០ទៅ៥០នាក់។ មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ចំណុះទូកមាន ការប្រែប្រួលច្រើន គឺទូកវែងខ្លះមានចំនួនកីឡាកររហូតដល់ទៅ៧០នាក់ក្នុង១ទូក។ ទូកដែលនឹងចូលរួមប្រកួតភាគច្រើនមកពីខេត្ដ ក្រុងដែលនៅជាប់នឹងដងទន្លេ ដូចជារាជធានីភ្នំពេញ ខេត្ដកណ្ដាល កំពង់ចាម ក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង ព្រៃវែងជាដើម ហើយក៏ជាខេត្ដដែល មានចំនួនទូកច្រើនជាងគេ។ ក្រៅពីនេះក៏មានទូកដែលមកពីខេត្ដមួយចំនួនទៀត ដូចជាកំពង់ឆ្នាំង កំពង់ធំ តាកែវ សៀមរាម បាត់ដំបងជាដើម។ អ្វីដែលពិសេសនាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺទូកដែលចូលរួមមានស្ទើរតែទូទាំងប្រទេស សូម្បីតែខេត្ដដែលគ្មានទន្លេ ស្ទឹងសោះក៏ បានចូលរួមដែរ ដូចជាកំពង់ស្ពឺ រតនគីរីជាដើម។
របៀបប្រកួតប្រណាំងទូក
បច្ចុប្បន្ននេះ ទូកមានចំនួនច្រើនរហូតដល់ជាង៤០០គូ(ជាង៨០០ទូក)ដែលកើនទ្វេដងក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដែលជា ហេតុធ្វើឱ្យរបៀបនៃការប្រណាំងមានការប្រែប្រួល។ មុននេះដោយចំនួនទូកមានត្រឹមតែជាង២០០គូ ធ្វើឱ្យទូកនីមួយៗអាចប្រណាំង ពីរជើងក្នុងមួយថ្ងៃ។ ប៉ុន្ដែដោយចំនួនទូកច្រើន ហើយពេលវេលាមិនគ្រប់គ្រាន់ ដូចនេះគណៈកម្មាការបានរៀបចំជារូបមន្ដមួយ សម្រាប់ការប្រណាំងទូក។ ថ្ងៃទីមួយ គឺអុំពីរជើងតាមខ្សែទឹកក្នុងក្រៅម្ដងម្នាក់ និងថ្ងៃទីពីរចាប់ឆ្នោតជ្រើសរើសខ្សែទឹកក្នុងក្រៅម្ដង ទៀត។ ឯការប្រកួតថ្ងៃទីបី គឺអុំតែមួយជើងប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីចាប់ឆ្នោតរើសខ្សែទឹកជាការស្រេច។ សម្រាប់ថ្ងៃទីបីមិនអាចអុំពីរជើង បាន ដោយសារជាថ្ងៃរៀបពិធីចាប់កូនខ្លែង ឬកាត់ព្រ័ត្រដែលមិនអាចធ្វើនៅពេលងងឹតបាន។
របៀបចំណាត់ថ្នាក់ជ័យលាភី
ចំណាត់ថ្នាក់ជ័យលាភីត្រូវបានបែងចែកជាបួនចំណាត់ថ្នាក់ គឺលេខ១ លេខ២ លេខ៣ និងលេខ៤។ ចំណាត់ថ្នាក់ត្រូវបាន ផ្ដល់ជូនជាលក្ខណៈផែនទូក(ជាក្រុម) មិនមែនលេខ១ ឬលេខ២ចំពោះទូកដែលលឿនជាងគេនោះទេ។ ឧទាហរណ៍ ទូកប្រកួតឈ្នះ ក្នុងថ្ងៃទីមួយនឹងត្រូវឡើងផែនទី៣ ឈ្នះថ្ងៃទីពីរទៀតនឹងត្រូវឡើងផែនទី២ ប្រសិនបើឈ្នះក្នុងការប្រកួតថ្ងៃទីបីទៀតនឹងបានដល់ផែន ទី១។
គណៈកម្មាការបានផ្ដល់ជាចំណាត់ថ្នាក់តាមរូបមន្ដដូចតទៅ ៖
- សម្រាប់ទូកដែលប្រកួតឈ្នះទាំងបីថ្ងៃ គឺជាប់ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់នៃផែនលេខ១
- ប្រកួតឈ្នះពីរថ្ងៃ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ក្នុងផែនទី២
- ប្រកួតឈ្នះមួយថ្ងៃ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ក្នុងផែនទី៣
- សម្រាប់ទូកដែលមិនមានជ័យជំនះទាំងបីថ្ងៃ គឺត្រូវស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់នៃផែនទី៤
ម្យ៉ាងទៀតគណៈកម្មាការបានផ្ដល់ជ័យលាភីសម្រាប់សោភ័ណភាពផងដែរ។ ការផ្ដល់ពិន្ទុនេះអាស្រ័យលើកត្ដាច្រើនយ៉ាង ដូចជាការរចនាទូក ក្បាច់ ពណ៌ សម្លៀកបំពាក់របស់កីឡាករជាដើម។
លក្ខណៈសម្បត្ដិរបស់កីឡាករប្រណាំងទូក
ជាប្រការសំខាន់ណាស់ក្នុងការជ្រើសរើសគុណសម្បត្ដិរបស់កីឡាករ។ ថ្វីត្បិតតែការប្រណាំងទូកជាការកម្សាន្ដតាមបែប ប្រពៃណី ប៉ុន្ដែក៏ទាមទារឱ្យកីឡាករត្រូវមានកាយសម្បទាគ្រប់គ្រាន់ និងរឹងមាំ។ អ្វីដែលត្រូវការបំផុតនោះ គឺកីឡាករត្រូវតែចេះ ហែលទឹក។ ប្រការមួយទៀតនោះ កីឡាករ កីឡាការិនីគ្រប់រូបចាំបាច់ត្រូវតែគោរពវិន័យរបស់គណៈកម្មាការដែលបានកំណត់ ត្រូវចេះ យល់ចិត្ដគ្នា។ ព្រោះថាការប្រកួតអុំទូក គឺយើងប្រព្រឹត្ដិទៅជាក្រុម បើមិនមានការយល់ចិត្ដគ្នា ការអធ្យាស្រ័យគ្នាទេ នោះនឹងអាចធ្វើ ឱ្យប៉ះពាល់ដល់ក្រុមខ្លួន ឬអាចដូចនឹងពាក្យស្លោកមួយថា “បើមិនជួយចូកជួយចែវ កុំយកជើងរាទឹក”។
ប៉ុន្ដែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏គណៈកម្មាការរៀបចំបុណ្យជាតិ បានត្រៀមរួចជាស្រេចសម្រាប់សង្គ្រោះរាល់គ្រោះថ្នាក់ណាមួយ ដែលនឹងអាចកើតឡើងជាយថាហេតុ។ ទាំងសម្ភារៈ ទាំងឧបករណ៍ជាជំនួយ គឺមានគ្រប់គ្រាន់ដូចជាកប៉ាល់ ទូក អូប័រ ក្រុមជួយអ្នករងគ្រោះជាដើម។
ដំបូន្មានអ្នកប្រឹក្សា
សូមលោកអ្នកដែលជាកីឡាករប្រណាំងទូកទាំងអស់មេត្ដាគោរពឱ្យបាននូវវិន័យដែលផ្ដល់ជូនដោយគណៈកម្មាការ ធ្វើយ៉ាង ណាដើម្បីឱ្យពិធីបុណ្យជាតិប្រព្រឹត្ដិទៅដោយសោមនស្ស និងសប្បាយរីករាយ។ សូមលោកអ្នកគិតថានេះជាពិធីបុណ្យកម្សាន្ដតាម លក្ខណៈប្រពៃណី និងវប្បធម៌របស់ជាតិយើង មិនមែនជាការប្រកួតដើម្បីដណ្ដើមការចាញ់ឈ្នះនោះទេ។ ដូចនេះសូមរួមគ្នាសប្បាយ នឹងពិធីបុណ្យអុំទូកនេះប្រកបដោយស្នាមញញឹម។
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ០១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៦
Leave a Reply