ទិវាពលកម្មអន្ដរជាតិ​​​ជាទិវាមួយ​​​ដែលបច្ចុប្បន្ន​​​ត្រូវបាន​​​គេប្រារឰ​​​ធ្វើឡើង​​​ស្ទើរតែ​​​នៅទូទាំង​​​ពិភពលោក ក្នុងគោលបំណង​​​ដើម្បីជា​​​​​​ការឧទ្ទិស​​​​​​រម្លឹកដឹងគុណ​​​​​​ដល់វីរៈភាព​​​​​​ដ៏អង់អាច​​​​​​ក្លាហាន​​​​​​របស់​​​កម្មករ​​​ដែលបាន​​​ប្រឹងប្រែង​​​តស៊ូពុះពារ និងប្ដូរជីវិត។ ប្រទេសភាគច្រើននៅលើសកល លោកបានជ្រើសរើសយកថ្ងៃទី០១ ខែឧសភា ជាថ្ងៃប្រារឰទិវាពលកម្មអន្ដរជាតិ ឬហៅថាទិវាកម្មករ ដែលមកដល់ឆ្នាំ២០១១នេះ គឺជាការប្រារឰខួបលើកទី១២៥ឆ្នាំហើយ។

ខាងក្រោមនេះគឺជាការរៀបរាប់សង្ខេបអំពីប្រវត្ដិ​និង​អត្ថន័យ​នានា​នៃ​ទិវាពលកម្មអន្ដរជាតិ ដោយលោក យឹម សេរីវឌ្ឍនៈ អ្នកសម្រប​ សម្រួល​គម្រោង​សកម្មភាព​កម្មករ​របស់អង្គការ​ពលកម្ម​អន្ដរជាតិ (ILO) នៅកម្ពុជា។        

ប្រវត្ដិទិវាពលកម្មអន្ដរជាតិ

នៅចុងសតវត្សរ៍ឆ្នាំ១៨ រហូតដល់ពាក់​កណ្ដាល​សតវត្សរ៍​ឆ្នាំ១៩ ជាយុគ​សម័យ​ដែលមាន​ការរីក​ចម្រើន​ខាងផ្នែក​ឧស្សាហកម្ម។ ចំណែក​ ឯពលករ​នៅអាមេរិក​មានការ​ចូលរួម​កាន់តែ​ច្រើនឡើង​នៅក្នុង​ចលនា​សហជីព ដើម្បី​ធ្វើការ​ចរចា​ជា​សមូហភាព​ស្វែងរក​ផល​ប្រយោជន៍​ជូនសមាជិក​របស់​ពួកគេ។ លក្ខខណ្ឌ​ការងារ​របស់កម្មករ​គឺមានសភាព​យ៉ាប់យឺន​ក្រៃលែង សុខភាព​និង​សុវត្ថិភាព​នៅកន្លែង​ធ្វើការ​មិន​អំណោយ​ផលពិសេស​អ្នកធ្វើ​ការនៅ​តាម​រោងចក្រ និងអណ្ដូងរ៉ែ ប្រាក់ឈ្នួល​ថោក ការងារ​ប្រចាំថ្ងៃ​ចាប់ពី​១០ម៉ោងទៅ១៦ម៉ោង​ជាដើម។ល។

ឆ្នាំ១៨៨២ ព្រឹត្ដិការណ៍ធំៗជាច្រើននៅក្នុងចលនា​ពលករ​អាមេរិក​កើតឡើង​ជាហូរហែ ដើម្បី​ទាមទារ​កំណត់​ស្ដង់ដារ​ការងារ។ថ្ងៃសៅរ៍ ទី១ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៨៨៦ កម្មករ​រាប់ម៉ឺននាក់​បានដើរ​ចេញពី​កន្លែង​ធ្វើការ​ប្រហែល​ជា១៣០០កន្លែងនៅ​ទូទាំង​សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រារឰ​ ទិវា​ពលកម្ម​នៅក្នុង​ប្រវត្ដិសាស្ដ្រ។ ចលនាដ៏​សំខាន់​គឺកើត​ឡើងនៅ​ទីក្រុង​ឈីកាហ្គោ (Chicago) នៃរដ្ឋ​អ៊ីលីណយ (Illinois) ទាមទារ​ធ្វើការ​ មួយថ្ងៃ​ត្រឹមតែ​៨ម៉ោង។ មានកម្មករ​ប្រហែល​៤ម៉ឺននាក់​ធ្វើកូដកម្ម​ជាមួយ​អ្នក​អាណាធិបតេយ្យ​និយម​នៅក្បួន​ខាងមុខនៃក្រសែ​ភ្នែក​សាធារណៈ​ ជនបាន​ថ្លែងយ៉ាង​ម៉ឺងម៉ាត់ និងប្រកប​ដោយ​មនោគមវិជ្ជា​ប្រាប់ពី​សកម្មភាព​ត្រង់ៗ​ចារឹក​ជាបដិវត្ដន៍ អ្នក​អាណាធិបតេយ្យនិយម និង ភាពអាណាធិបតេយ្យនិយម​ត្រូវបាន​ទទួលនូវ​ការគោរ​ពពីពលករ​នានា តែធ្វើ​ឱ្យពួក​នាយទុន​ស្អប់យ៉ាង​ខ្លាំង។ ថ្ងៃបន្ទាប់មក កម្មកររាប់​រយពាន់ នាក់បាន​ចេញធ្វើ​បាតុកម្ម​ ប៉ុន្ដែនៅ​ទីក្រុង Chicago អំណាចច្បាប់ និងបទបញ្ជា​បានក្លាយ​ទៅជាការ​គាបសង្កត់​ទៅលើ​បាតុករ។ កម្មករ​នៅឯ​ ក្រុមហ៊ុន​ផលិតគ្រឿង​ម៉ាស៊ីន​សម្រាប់​កសិកម្ម​របស់​​​​​​មាកក័រ​​​​​​​​​​​​មិក​(McCormic Harvesting Machine Co.) ធ្វើ​កូដកម្ម​ទាមទារ​ឱ្យកាត់​បន្ថយ​ ចំនួន​ម៉ោង​ធ្វើការ​មក​ត្រឹមតែ​៨ម៉ោង​ក្នុង១ថ្ងៃ និងរារាំង​មិនឱ្យ​រើស​យកមនុស្ស​មកធ្វើ​ការ​ជំនួស​កូដករ ដោយបិទ​ច្រកមិន​ឱ្យពួក​គេចូល។ ប៉ូលិស បានវាយ​កូដករ​ដោយ​ដំបង​ ចំណែក​កូដករ​ចោល​ដុំថ្ម​ដាក់វិញ ប៉ូលិស​តបដោយ​ការបាញ់​ទៅលើ​កូដករ​វិញ បណ្ដាលឱ្យ​មានមនុស្ស​៥-៦នាក់ត្រូវ​បាត់បង់​ជីវិត។

ថ្ងៃបន្ទាប់ ទី៤ ខែឧសភា ក្បួន​បាតុកម្ម​មួយរៀបចំ​ឡើងនៅ​ទីលាន Haymarket Square ធ្វើការ​តវ៉ា​អំពី​អំពើ​ហិង្សា ដែលបង្ក​ ឡើងដោយ​ប៉ូលិស។ ប៉ូលិសបានបង្ខំ​ឱ្យ​បាតុករ​ធ្វើការ​បំបែកគ្នា រំពេច​នោះ​គ្រាប់បែក​មួយគ្រាប់​បាន​ចោល​ចូល​មក​ក៏ផ្ទុះឡើង ធ្វើឱ្យ​មន្ដ្រី​ប៉ូលិស​ម្នាក់​បានស្លាប់។ មានប៉ូលិស​ចំនួន៦០នាក់ និងជន​ស៊ីវិល​ចំនួន២០០នាក់​ត្រូវទទួល​រងរបួស​នៅក្នុង​ហេតុការណ៍​ហិង្សានោះ។ ជាសរុប​មាន​ប៉ូលិស​ ចំនួន១​នាក់បាន​ស្លាប់ភ្លាមៗ និង៧នាក់​ទៀតស្លាប់​នៅថ្ងៃ​បន្ទាប់។ ចំណែក​ជនស៊ីវិល​បានស្លាប់​ចំនួនពី​៧-៨នាក់ ថ្នាក់ដឹក​នាំសហជីព​ចំនួន៨នាក់​ ដែលក្នុង​នោះមាន​តែ៣នាក់​ប៉ុណ្ណោះ​នៅកន្លែង​កើតហេតុ ត្រូវបាន​គេចាប់​កាត់ទោស​ឱ្យជាប់​ពីបទ​ធ្វើ​មនុស្ស​ឃាត និង​កាត់ទោស​ដាក់គុក​អស់មួយ​ជីវិត​ចំនួន៣នាក់ និងប្រហារ​ជីវិតដោយ​ព្យួរក​ចំនួន៤នាក់ មានតែ​ម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ​ដែលត្រូវ​បានចាត់​ទុកថា​ជា​ករណី​លើក​លែង។

ស្ថាបនិកទិវាពលកម្ម

ទិវាពលកម្មមានអាយុកាលជាង១០០ឆ្នាំមកហើយ តែមាន​ចម្ងល់ថា នរណា​ជាអ្នក​ស្នើដំបូង​គេនូវ​ថ្ងៃបុណ្យ​ជាតិសម្រាប់​ការឈប់​ សម្រាក​របស់​កម្មករ។ តាមកំណត់​ត្រា​ខ្លះ​សរសេរថា លោក Peter J. Mcguire អគ្គលេខាធិការ​របស់​សម្ព័ន្ធ​រួបរួម​ជាងឈើ និងជា​សហស្ថាបនិក​ សហព័ន្ធពលករ​អាមេរិកកាំង គឺជាអ្នក​ដំបូង​គេដែល​ស្នើឱ្យ​មាន​ទិវាសម្រាប់ផ្តល់នូវ​កិត្ដិយស​ដល់កម្មករ​ទាំងឡាយ​ណាដែល​មាន​សេចក្ដី​ក្លាហាន​ និងបាន​ពុះពារ​ដ៏​មហិមា​បង្ហូរ​ញើសឈាម ដើម្បី​កសាង និងរក្សា​បេះដូង​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក​ឱ្យបាន​ប្រសើរ។ ប៉ុន្ដែឋានៈ​របស់លោក Peter Mcguire នៅក្នុង​ប្រវត្ដិសាស្ដ្រ​ពលកម្ម​នៅមាន​ភាពស្រពេច​ស្រពិល និង​មិនទាន់​មាន​ការ​ឯកភាព​នៅ​ឡើយទេ។

មនុស្សជាច្រើនជឿថា លោក មេតធ្យូ មេហ្គៀ (Matthew Maguire) មាន​មុខងារ​ជា​យន្ដការី គឺជា​ស្ថាបនិក​នៃ​ទិវា​ពលកម្ម​នេះគឺ​មិនមែន​ជាលោក Peter Mcguire ទេ។ បើតាម​ការ​ស្រាវជ្រាវ​ថ្មីៗនេះ ហាក់​ដូចជា​បាន​គាំទ្រ​នូវការ​អះអាងថា លោក មេតធ្យូ ជា​លេខាធិការនៅ​មូលដ្ឋាន​លេខ៣៤៤របស់​សមាគម​យន្ដការី​អន្ដរជាតិ នាទីក្រុង Paterson នៃរដ្ឋ New Jersey ជាអ្នក​ស្នើឱ្យ​មានការ​ឈប់​សម្រាក​បុណ្យជាតិ​ សម្រាប់​កម្មករ​នៅឆ្នាំ១៨៨២ ក្នុងខណៈ​ដែលគាត់​កំពុង​បម្រើការ​ជាលេខាធិការ​របស់​សហជីព​ពលករ​កណ្ដាល នៅ​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក។

ការទទួលស្គាល់ទិវាពលកម្មអន្ដរជាតិ

សហជីពពលករកណ្ដាលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រារឰ​ទិវាកម្មករ​ជាលើក​ដំបូង​នៅថ្ងៃ​អង្គារ៍ ទី០៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៨៨២ នៅក្នុង​រដ្ឋ ញូវយ៉ក។ នៅឆ្នាំ​១៨៨៣ ទិវា​នេះ​ធ្វើជាលើក​ទី២នៅចំ​ថ្ងៃទី០៥ ខែដដែល និងនៅឆ្នាំ១៨៨៤ ធ្វើជាលើក​ទី៣ នៅចំថ្ងៃច័ន្ទ​ដំបូងនៃ​ខែកញ្ញា។ លុះដល់​ខែតុលាឆ្នាំដដែល សហជីព​ពលករ​កណ្ដាល​បានមូល​មតិគ្នា​សម្រេចយក​ថ្ងៃទី១ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៨៨៦ ជាថ្ងៃ​ទាមទារ​ការងារ​មួយថ្ងៃ​៨ម៉ោង​ជា​ស្ដង់ដារ​ទូទៅ។ ក្រោយពី​មានការ​សម្រេច​ដូច្នោះមក សហជីព​ពលករ​នានា​នៅ​អាមេរិក​បាន​ត្រៀម​រៀបចំ​ធ្វើ​កូដកម្ម​ទូទៅមួយ ដើម្បី​គាំទ្រ​នូវការ​ទាមទារ​នោះ។

ឆ្នាំ១៨៨៩ លោក សាមុអែល ហ្គមភឺស (Samuel Gompers) ប្រធាន​សហព័ន្ធ​ពលករ​អាមេរិក(AFL)បាន​សរសេរ​សារលិខិត​ផ្ញើទៅ​ កាន់​សមាជទី១​របស់​អន្ដរជាតិទី២ ដែល​ធ្វើការ​ជួប​ប្រជុំនៅ​ប្រទេស​បារាំង។ គាត់បាន​ជម្រាប​មកជន​សង្គម​និយម​របស់​ពិភពលោក​អំពី​ផែនការ​ របស់ AFL និងបាន​ស្នើឱ្យ​មានការ​ប្រយុទ្ធ​ជា​អន្ដរជាតិ​ដើម្បី​ទាមទារ​ជា​សកល​នូវ​ការងារ​មួយថ្ងៃ​៨ម៉ោង។ តបទៅ​នឹងសារ​លិខិត​របស់​ហ្គមភឺស​ ​អន្ដរជាតិទី២​បាន​អនុម័ត​ដំណោះស្រាយ​មួយដោយ​អំពាវនាវ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ដ៏ធំ​មួយជា​លក្ខណៈ​អន្ដរជាតិ​នៅថ្ងៃ​តែមួយ​ដូចគ្នា ដើម្បីឱ្យ​កម្មករ​នៅគ្រប់​ ទីកន្លែង​អាច​ទាមទារ​ធ្វើ​ការងារ​តែ៨ម៉ោង​ក្នុង១ថ្ងៃ។ តាម​ផែនការ​របស់​សហព័ន្ធ​អាមេរិក​អន្ដរជាតិ​អនុម័ត​យកថ្ងៃទី១ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៨៩០ ជាថ្ងៃ​សម្រាប់​ការទាមទារ និងដើម្បី​ឧទ្ទិស​ដល់​វីរៈភាព​និងការ​បាត់បង់​ជីវិត​របស់​ពលករ​អាមេរិក​នៅទីលាន Haymarket Square នៅខែ​ឧសភា ឆ្នាំ១៨៨៦។

ទីបំផុតនៅថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា ‏ឆ្នាំ១៨៩៤ សភា​នៃ​រដ្ឋសហព័ន្ធ​អាមេរិក​បាន​អនុម័ត​ច្បាប់​ដើម្បី​ទទួល​ស្គាល់​ជាផ្លូវ​ការ ដោយយក​ថ្ងៃច័ន្ទ ដំបូង​នៃខែកញ្ញា​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ គឺជា​ថ្ងៃ​ឈប់​បុណ្យជាតិ​ស្របច្បាប់​ក្រោយពី​រដ្ឋជិត៣០​បាន​អនុម័ត​ទទួលស្គាល់​ជា​បន្ដបន្ទាប់​រួចហើយ។ នៅ អាមេរិក ទិវាពលកម្ម​ជាបុណ្យ​កម្សាន្ដ​សប្បាយ​នៅក្នុង​រង្វង់គ្រួសារ មិត្ដភក្ដិ និងមាន​កម្មវិធី​ប្រជាប្រិយ​ផ្សេងៗ ហើយក៏​ជាថ្ងៃ​ចុងបញ្ចប់​វិស្សមកាល​ក្នុងរដូវ​ក្ដៅ​ផងដែរ តែក៏​នៅមាន​ពលរដ្ឋ​អាមេរិក​ខ្លះយល់ថា ទិវាពលកម្ម​នេះកើត​ចេញពី​ចលនា​សង្គម​និយម​ទៅវិញ។

គោលបំណងទិវាពលកម្មអន្ដរជាតិ

– គឺឱ្យតម្លៃទៅលើពលកម្មរបស់មនុស្សមាន​សារៈ​សំខាន់​ណាស់​ក្នុង​ការ​រួម​ចំណែក​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​មនុស្ស និងគ្រួសារ បង្កើត​ចំណូល​ ទៅក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច និងការ​រីកចម្រើន​របស់​សង្គម​ជាតិ។

– ចង់ឱ្យមានស្ដង់ដារការងារសមស្រប ដោយកាត់​បន្ថយ​ម៉ោង​ការងារ​មក​ត្រឹមតែ​៨ម៉ោង​ក្នុង១ថ្ងៃ ឬក៏​ឈប់​សម្រាក២ថ្ងៃ​ក្នុង ១សប្ដាហ៍។

– ធ្វើការកំណត់ស្ដង់ដារប្រាក់ឈ្នួលឱ្យត្រឹមត្រូវ និងការ​ផ្ដល់ប្រាក់​ឈ្នួលដោយ​មិនមាន​ការ​រើសអើង។

– កែលម្អ ឬលើកស្ទួយបញ្ហាសុខភាព និងសុវត្ថិភាពនៅកន្លែង​ធ្វើការ​ឱ្យបាន​សមរម្យ និងស្អាតបាត ដើម្បីបង្ការ និងដោះស្រាយ ជាតិពុល និង​គ្រោះថ្នាក់​ការងារ​ឱ្យ​បានល្អ។

សំណូមពរ

សំណូមពរដល់កម្មករនិយោជិត បុគ្គលិក និងមន្ដ្រីរាជការ​ទាំងអស់​ចម្រុះ​វិស័យ សូមលើក​តម្លៃ​នៃ​ទិវាពលកម្ម​នេះ ព្រោះវា​មិនមែន​មាន​ប្រយោជន៍​សម្រាប់​អ្នកដែល​មាន​ការងារ​ធ្វើនៅ​ក្នុង​វិស័យ​ឯកជន ឬសម្រាប់​តែក្រុម​សហជីព​នោះទេ។ ពោលគឺ​វាមាន​តម្លៃ​សម្រាប់​មនុស្ស​គ្រប់រូប​ និង​ជាសាកល ដោយហេតុថា​វាជា​កញ្ចក់​សង្គម​មួយ​ដែល​បាន​ឆ្លុះបញ្ចាំង​អំពី​ដំណើរ​ការវិវត្ដន៍​របស់​ប្រទេស​ទាំងផ្នែក​លក្ខខណ្ឌ​សមស្រប​ នៃការ​រស់នៅ​របស់​កម្មករ និយោជិត របស់មនុស្ស​ក្នុងសង្គម ការអនុវត្ដ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាព​ក្នុងការ​សំដែង​មតិ​ដែល​ជា​មាគ៌ា​គ្រឹះ​ឆ្ពោះ​ទៅរក​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ពេញលេញ និងការ​អភិវឌ្ឍ​ដោយ​ចេរភាព។ សូម​រាជរដ្ឋាភិបាល​រួមចំណែក​លើកស្ទួយ​ឱ្យកាន់​តែខ្លាំង និង ផុសផុល​ដោយឱ្យ​ទិវា​នេះបាន​ប្រព្រឹតិ​ទៅដោយ​រលូន​ជា​រៀងរាល់​ឆ្នាំ ប្រកប​ដោយ​សុវត្ថិភាព។ សូមអំពាវ​ដល់​អង្គការ​ជាដៃ​គូនានា អង្គការជាតិ និងអន្ដរជាតិ សូមជួយ​ឧបត្ថម្ភ​គាំទ្រ និងបង្កឱ្យ​អង្គការ​សហជីព​ក៏ដូចជា​ដៃគូផ្សេងៗ​មាន​លទ្ធភាព​ធ្វើការ​ប្រារឰ​នូវ​ទិវា​ពលកម្ម​នេះឱ្យ​ជាប់​ហូរហែ រៀងរាល់ឆ្នាំ​ ក្លាយជា​ប្រពៃណី​នៃការ​សម្ដែង​មតិ​ជា​សាធារណៈ​អហិង្សា ដើម្បី​យុត្ដិ​ធម៌សង្គម និងការ​អភិវឌ្ឍ។

ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្តី សុខភាពយើង លេខ៦៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១១